KANCELARIA ADWOKACKA
ADWOKAT ANNA STRUMPF-RYBICKA

opinie prawne, rozporządzenia, orzeczenia prawne

Adwokat Anna Strumpf-Rybicka

Sporządziła:
adw. Anna Strumpf-Rybicka

Pozbawienie władzy rodzicielskiej w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka

W związku ze zmianą przepisu art. 93 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która weszła w życie 13 czerwca 2009 r. Sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym – w razie sądowego ustalenia ojcostwa władza rodzicielska przysługiwała ojcu tylko wtedy, gdy przyznał mu ją sąd w wyroku ustalającym ojcostwo. Sąd opiekuńczy mógł ojcu przyznać władzę rodzicielską także po ustaleniu ojcostwa.

Wprowadzona zmiana ma na celu realizację zasady równouprawnienia kobiety i mężczyzny w zakresie sprawowania władzy rodzicielskiej. Dotychczas ojciec, którego ojcostwo zostało ustalone sądownie, obejmował władzę rodzicielską nad dzieckiem wyłącznie, gdy sąd w wyroku ustalającym ojcostwo wydał w tym zakresie pozytywną decyzję. Obecnie rodzic ten nabywa pełnię władzy rodzicielskiej wraz z sądowym ustaleniem jego ojcostwa bez konieczności wydawania pozytywnego rozstrzygnięcie w tym zakresie.  Skutkiem omawianej noweli jest więc przyjęcie zasady nabycia władzy rodzicielskiej ex lege w razie ustalenia pochodzenia dziecka. Sąd ustalający ojcostwo czy macierzyństwo może jednak modyfikować władzę rodzicielską poprzez jej ograniczenie, pozbawienie lub zawieszenie. Brak rozstrzygnięcia sądu powoduje, że rodzic uzyska władzę rodzicielską w pełnym zakresie. W sytuacji, w której sąd ustala pochodzenia dziecka i nie ogranicza, nie zawiesza czy nie pozbawia władzy rodzicielskiej, rodzic nabywa władzę rodzicielską.

W przypadku gdy mężczyzna, który nie uznał ojcostwa, a którego ojcostwo ustalone zostało przez sąd, uzyskuje z mocy ustawy władzę rodzicielską, to jednak sąd może już w wyroku ustalającym ojcostwo ograniczyć, zawiesić, a nawet orzec pozbawienie tej władzy. Sąd zmodyfikuje zakres władzy rodzicielskiej po wnikliwej analizie sytuacji dziecka w razie stwierdzenia, że wymaga tego jego dobro i że pozostawienie rodzicowi władzy rodzicielskiej nie jest najkorzystniejsze dla dziecka. Przy rozstrzyganiu kwestii związanej z przyznaniem władzy rodzicielskiej mają z zasady znaczenie takie okoliczności, jak stosunek ojca do dziecka, wzajemne stosunki między rodzicami, kwalifikacje moralne ojca. W razie dojścia do przekonania, że władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody, albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.